بلاک چین چیست؟
تلاش برای دیجیتالی کردن پول تاریخچه‌ا‌ی قدیمی‌تر از بیت کوین دارد، اما مفهوم پول دیجیتالی و الکترونیکی، بعد از ظهور رمز ارزهای مبتنی بر فناوری بلاک چین زیر و رو شد. بلاک چین را می‌توان یک نوع خاص از پایگاه داده، با ساختار متفاوت، خطاب کرد. این ساختار سبب شده بسیاری از آن با عنوان دفتر کل (لجر) یاد کنند. از BlockChain می‌توان در انواع سیستم‌ها استفاده کرد، اما مهمترین و اصلی‌ترین کاربرد آن تا امروز، خلق شبکه‌های رمز ارزی بوده است.
به همین دلیل اغلب مفاهیم پایه و اولیه ارز دیجیتال و بلاک چین با یکدیگر گره خورده‌اند. البته تمام رمز ارزها مبتنی بر فناوری نام برده نیستند، اما اغلب آنها نظیر مهمترین و پراستفاده‌ترین کوین‌های بازار بر پایه بلاک چین خلق شده‌اند. به عنوان نمونه می‌توان به بیت کوین، اتریوم و تتر اشاره کرد که بیشترین حجم معاملات روزانه بازار کریپتوکارنسی را در اختیار دارند.
غیر ممکن بودن دست‌کاری یا تغییر داده بعد از ذخیره‌سازی آن، BlockChain را تبدیل به یک فناوری ایده‌آل برای ساخت شبکه‌های مالی کرده است. دیتا در چارچوبی تحت عنوان بلاک ذخیره شده و بلاک‌ها با اتصال به یکدیگر، زنجیر‌ه‌ای را تشکیل می‌دهند (در بلاک چین، کلمه Chain به معنی زنجیر است).
هر بلوک دارای اطلاعاتی برای لینک شدن به بلوک قبلی است. لینک یا همان پل اتصالی بین یک بلوک با بلوک بعدی، بر اساس محتوای آن ساخته می‌شود، به همین دلیل دست‌کاری داده‌ی سلول باعث پخش شدن ویروسی تغییر در کل پایگاه داده و تغییر ماهیت آن خواهد شد. در نتیجه هر گونه دست بردن در پایگاه داده خیلی سریع محرز می‌شود. برای درک بهتر تصویر زیر را در نظر بگیرید.
داده نخستین سلول به یک شناسه دو حرفی تبدیل و به عنوان بخشی از ورودی سلول بعد از آن استفاده می‌شود. در این مثال، شناسه دو حرفی KP باید برای پر کردن سلول بعدی در صف دوم (defKP) استفاده شود. در نتیجه اگر اولین داده ورودی (abcAA) را تغییر بدهید، ترکیب متفاوتی از حروف را در سایر سلول‌ها دریافت خواهید کرد. تصور کنید دیتای نخستین سلول این بلاک چین را تغییر داده‌اید. در ادامه یک شناسه متفاوت دریافت کرده و سلول بعدی نیز متناظر با این تغییر، داده‌ای متفاوت خواهد داشت.
این یک مثال ساده برای درک مفاهیم پایه و اولیه بلاک چین درباره چگونگی عدم امکان تغییر داده بعد از ذخیره‌سازی بود. در عمل، هشینگ بلوک‌ها را به هم متصل می‌کند. منظور از این کار، وارد کردن داده، بدون توجه به اندازه آن، داخل یک تابع ریاضی است تا یک خروجی با طول همواره یکسان تولید شود. این خروجی هش نام دارد. احتمال یکسان شدن هش دو ورودی متفاوت بسیار بسیار پایین است. با تغییر تنها قسمت کوچکی از محتوا، خروجی آن از تابع هشینگ کاملا متفاوت خواهد شد، به همین دلیل تغییرات خیلی زود محرز می‌شوند.
بلاک‌ها چگونه به یکدیگر متصل می‌شوند؟
آن چه در بالا درباره تولید شناسه‌هایی دو حرفی توضیح دادیم، قیاسی ساده از نحوه استفاده بلاک چین از توابع هش است. هشینگ را می‌توان به چسبی تشبیه کرد که بلاک‌ها را در Blockchain به یکدیگر متصل نگه می‌دارد. این شامل گرفتن داده با هر اندازه و سپس عبور دادنش از یک تابع ریاضی به منظور تولید یک خروجی (یک هش) است که همیشه طول ثابتی دارد.
هش‌های مورد استفاده در بلاک چین بسیار جالب هستند؛ شانس یافتن دو قطعه داده که دقیقا خروجی یکسانی تولید می‌کنند، بسیار پایین است. شبیه به زمان ایجاد شناسه‌های دو حرفی در مثال بالا، هر گونه دست‌کاری دیتای ورودی سبب ایجاد خروجی کاملا متفاوتی خواهد شد.
به عنوان نمونه تابع SHA256 که به طور گسترده در شبکه بلاک چین بیت کوین مورد استفاده قرار می‌گیرد را در نظر بگیرید. همانطور که مشاهده می‌کنید، حتی تغییر دادن بزرگی و کوچکی حروف انگلیسی متن (داده)، به ایجاد یک خروجی کاملا متفاوت منجر می‌شود.
این حقیقت که هنوز توسط تابع SHA256 برای دو ورودی متفاوت یک خروجی مشابه تولید نشده و به عبارتی تداخل رخ نداده است، در مفهوم بلاک چین بسیار ارزشمند است. به این ترتیب هر بلاک می‌تواند با داشتن هش بلاک قبلی به آن اشاره کند. هر تلاش برای دست بردن در موارد قبلی، خیلی زود مشخص خواهد شد.
چرا بلاک چین باید غیر متمرکز باشد؟
البته، امکان اداره کردن یک بلاک چین توسط کاربری خاص وجود دارد، اما در نهایت با پایگاه داده‌ای عجیب در مقایسه با سایر موارد رو به رو خواهید شد. از پتانسیل واقعی بلاکچین می‌توان در یک محیط غیر متمرکز بهره برد. در چنین حالتی، همه کاربران یکسان بودن و از نظر قدرت مدیریت، هیچ یک بر دیگری برتری و قدرت ندارد. به این ترتیب امکان حذف کردن یا تصاحب عمدی Blockchain توسط فرد یا عده‌ای خاص از بین می‌رود؛ همه در برخورد با پایگاه داده، در اینجا بلاکچین، به عنوان منبعی سرشار از حقایق، برابر هستند!
منظور از نودها (گره‌ها) در بلاکچین چیست؟
تمامی ماشین‌های متصل به شبکه را نود خطاب می‌کنیم. هر یک از آنها، یک کپی از بلاک چین را در خود نگه داشته و اطلاعات را با دیگر دستگاه‌های متصل به همان شبکه به اشتراک می‌گذارد. کاربران نیازی به مدیریت دستی این فرآیند‌ها ندارند. آنها کافی است نرم افزار مربوط به همان BlockChain را دانلود و نصب کنند تا همه اعمال به صورت خودکار پیش بروند.
نوشته بالا، تعریف کلی از مفهوم گره یا همان نود در نتورک بود، اما در حالت کلی، می‌تواند سایر کاربران یا اشیای در تعامل با شبکه به هر نحو را نیز شامل شود. در دنیای رمز ارزها، به عنوان نمونه، یک اپلیکیشن والت موبایل ساده به عنوان یک نود سبک (لایت) شناخته خواهد شد.
فناوری BlockChain اختراع کیست؟
این تکنولوژی بعد از عرضه بیت کوین در سال ۲۰۰۹ رسمیت پیدا کرد. بیت کوین را می‌توان اولین و محبوب‌ترین بلاکچین دانست. با این حال، ایده اصلی تکنولوژی نام برده به مدت‌ها قبل می‌گردد؛ خالق مرموز Bitcoin با نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، از فناوری‌ها، ایده‌ها و پیشنهادهای قبلی الهام گرفته بود.
بلاکچین به میزان زیادی از توابع هش و فرآیند رمزنگاری استفاده می‌کند، روش‌ها و فرآیندهایی که از چندین دهه قبل از عرضه بیت کوین، وجود و کاربرد داشته‌اند. جالب است بدانید ساختار کنونی Blockchain در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی به منظور زدن برچسب زمانی به اسناد مورد استفاده قرار می‌گرفت تا امکان ویرایش و دست‌کاری آنها از بین برود. این ساختار، بعدها با کمی ارتقا و بهبود، زمینه تولد موفق‌ترین ارز دیجیتال یعنی بیت کوین را فراهم کرد.
نقاط ضعف و مشکلات BlockChain
شبیه به هر راهکار یا فناوری دیگر، بلاک چین نیز «خوب مطلق» نیست! شبکه‌های مبتنی بر این تکنولوژی با وجود برطرف کردن یک سری مشکلات اساسی که پیش از این در نتورک‌های سنتی با آنها دست و پنجه نرم می‌کردیم، یک سری ایراد دارند. یکی از مشکلاتی که پذیرش همگانی بلاک چین ها را با مشکل مواجه کرده، مقیاس‌پذیری پایین است. این مشکل درباره هر شبکه توزیع شده‌ای صدق می‌کند.
در شبکه‌ای این چنینی، از آن جایی که همه نودها در نقش یک سرور عمل می‌کنند، همگام ماندنشان با یکدیگر کاملا ضروری است. به همین دلیل نمی‌توان با سرعتی بالا اطلاعاتی جدید اضافه کرد. در نتیجه توسعه‌دهندگان از روی عمد سرعت آپدیت شدن بلاکچین را با هدف اطمینان از غیر متمرکز باقی ماندن آن، محدود می‌کنند.
برای کاربران یک نتورک، مشکل یاد شده به معنی انتظار طولانی برای انجام یک تراکنش در صورت افزایش تعداد افراد ایجادکننده تراکنش است. بلاک‌ها اندازه مشخصی دیتا در خود نگه داشته و خیلی سریع به زنجیره اضافه نمی‌شوند. اگر تعداد معاملات از ظرفیت یک بلاک فراتر برود، سایر کاربران باید منتظر بعدی بمانند. مدت زمان تکمیل هر بلاک تقریبا ۱۰ دقیقه است.
یکی دیگر از مشکلات احتمالی سیستم‌های مبتنی بر بلاک چین، عدم امکان ارتقای راحت آنها است. البته اگر در پی ساخت نرم افزار خود هستید، به دلخواه قادر به افزودن یا حذف ویژگی‌های مختلف خواهید بود، چرا که به منظور اعمال تغییر، نیازی به کسب اجازه از سایر افراد وجود ندارد.
در شبکه‌ای متشکل از میلیون‌ها کاربر، ایجاد تغییر بسیار دشوار می‌شود. با توجه به متن باز بودن نرم افزارها، امکان دست‌کاری برخی پارامترها برای نود خود در نتورک مهیا است، اما در صورت اعمال بیش از اندازه تغییرات، خود را از شبکه جدا خواهید کرد؛ در صورت ناسازگار شدن نرم افزار نصب روی سیستم کامپیوتری‌تان با سایر نودها، آنها از تعامل با شما خودداری می‌کنند.
به عنوان مثال، تصمیم شما تغییر قانون درباره اندازه بلاک‌ها و افزایش سایز آنها از ۱ مگابایت به ۲ مگابایت است. می‌توانید چنین بلاک‌هایی را ایجاد و برای سایر گره‌ها ارسال کنید، اما قانون آنها، عدم پذیرش موارد با سایز بالاتر از ۲ مگابایت است. آنها هر بلوکی بزرگتر از این اندازه را در کپی خود از بلاک چین وارد نمی‌کنند.
تنها راه اعمال تغییرات مهم، پذیرش آنها توسط بیشتر نودهای شبکه است. در بلاک چین های بزرگ نظیر بیت کوین، بعد از ماه‌ها و شاید سال‌ها بحث درباره افزودن یا حذف یک ویژگی خاص درون انجمن‌ها، در این رابطه تصمیم نهایی گرفته می‌شود.
کاربردهای فناوری بلاک چین
برخلاف تصور، تنها کاربرد این فناوری ایجاد یک رمز ارز نیست! بلاک چین را باید نوعی متفاوت و نوین از پایگاه داده با کاربردهای متعدد دانست.
بلاکچین برای زنجیره‌های تامین
زنجیره‌های تامین کارآمد، هسته اصلی بسیاری از کسب و کارهای موفق به شمار می‌روند. آنها درگیر حمل و نقل کالا از تأمین‌کننده به مصرف‌کننده هستند. هماهنگی تعدادی ذی‌نفع در یک صنعت معین، با روش‌های سنتی، دشوار است. با این حال، تکنولوژی بلاک چین می‌تواند سطح جدیدی از شفافیت را در بسیاری از صنایع ارائه کند. اکوسیستم زنجیره تامین قابل همکاری، که حول محور یک پایگاه داده تغییرناپذیر گردش می‌کند، همان چیزی است که بسیاری از صنایع برای افزایش قدرت و قابلیت اطمینان خود به آن نیاز دارند.
بلاک چین در صنعت بازی
صنعت بازی‌های ویدیویی و کامپیوتری، امروز یکی از بزرگترین صنایع سرگرمی در جهان به شمار می‌رود. این صنعت می‌تواند استفاده‌های فوق‌العاده‌ای از فناوری Blockchain داشته باشند. در حالت عادی، گیمرها از خود اختیار چندانی نداشته و بر اساس تصمیم‌گیری‌ها، تمایلات، سلیقه‌ها و علاقه‌های توسعه‌دهندگان از محتواها استفاده می‌کنند. در بیشتر بازی‌های آنلاین، بازیکنان به اجبار متکی به فضای سرور توسعه‌دهندگان بوده و قوانین از پیش تعیین شده به دست آنها را دنبال می‌کنند. به لطف استفاده از بلاکچین، مالکیت، مدیریت و نگهداری گیم‌های آنلاین غیر متمرکز خواهد شد.
یکی از مشکلات، عدم وجود آیتم‌ها خارج از چارچوب عناوین بازی‌ها است. به همین دلیل شانس کسب سود از محل مالکیت معنوی کاراکترها و حضور در بازارهای ثانویه از بین خواهد رفت. به وسیله دنبال کردن راهکار بلاک چین در توسعه بازی‌های کامپیوتری، آنها می‌توانند در طولانی مدت پایدارتر شده و آیتم‌های درون برنامه‌ای نظیر ارزهای دیجیتال اهدا شده داخل بازی، در دنیای واقعی نیز ارزش پیدا خواهند کرد.
بلاک چین برای مراقبت‌های بهداشتی
ذخیره پرونده‌های پزشکی به روشی قابل اعتماد، برای هر سیستم مراقبت‌های بهداشتی کاملا ضروری است. اعتماد به سرورهای متمرکز به منظور نگهداری، اطلاعات حساس را در موقعیتی آسیب‌پذیر قرار می‌دهد. شفافیت و امنیت فناوری بلاک چین آن را تبدیل به پلتفرمی ایده‌آل به منظور ذخیره‌سازی پرونده‌های پزشکی می‌کند.
با نگهداری پرونده‌ها روی بلاک چینی که از رمزنگاری استفاده می‌کند، حریم خصوصی بهبود پیدا کرده و امکان اشتراک‌گذاری راحت و سریع اطلاعات با هر سیستم درمانی دیگر میسر می‌شود. اگر همه شرکت‌کنندگان در سیستم مراقبت‌های بهداشتی پراکنده کنونی، قادر بودند از یک پایگاه داده جهانی امن استفاده کنند، جریان اطلاعات بین آنها بسیار سریعتر صورت می‌گرفت.
حواله‌های بلاکچینی
ارسال بین‌المللی پول به واسطه سیستم بانکداری سنتی کنونی، کار دشواری است. وجود شبکه‌ای پیچیده از واسطه‌ها سبب شده کارمزد و زمان تسویه افزایش و قابلیت اطمینان کاهش پیدا کند. به همین دلیل امکان انجام سریع تراکنش‌ها وجود ندارد. این توضیح، درباره افراد ساکن در سراسر دنیا که به ارسال بین‌المللی پول نیاز دارند، صدق می‌کند. برای کاربران ایرانی مواجه با تحریم‌ها، پرداخت‌های بین‌المللی عذاب‌آور بوده و هزینه و زمان بسیار بیشتری به خاطر درگیر شدن واسطه‌های بیشتر، طلب می‌کند.
رمز ارزها و بلاک چین، اکوسیستم متشکل از واسطه‌ها را از بین برده و انتقال سریع و ارزان وجه از هر نقطه دنیا به نقطه‌ای دیگر را امکان‌پذیر می‌کنند. اگرچه بلاکچین بدون شک عملکرد را فدای برخی خواص ذاتی منحصربه‌فرد خود کرده، اما همچنان در پروژه‌های متعددی از این فناوری به منظور فراهم کردن تراکنش‌های سریع و ارزان استفاده شده است.
یک موضوع مهم را درباره حواله‌های بلاک چینی به واسطه ارزهای دیجیتال باید در نظر داشت. به خاطر نوسانات قیمتی آنها، کاربران معمولا از رمز ارزهای عادی برای ارسال وجه استفاده نکرده و به این منظور به استیبل کوین‌ها متکی هستند. تصور کنید در زمان بستن قرارداد با فردی دیگر و توافق بر سر پرداخت با ارز دیجیتال (مبلغ انتقال ۱۲ هزار دلار است)، هر بیت کوین ۱۲ هزار دلار قیمت دارد، اما حین انجام تراکنش، به خاطر نوسانات قیمت شدیدی که کریپتوکارنسی‌ها تجربه می‌کنند، قیمت هر واحد به ۱۱ هزار دلار کاهش پیدا کرده است! بهترین راهکار خرید تتر و حواله زدن با آن است. استیبل کوین‌ها نظیر تتر همیشه قیمت ثابتی (۱ دلار برای تتر) داشته و از نوسانات در امان هستند.
بلاک چین و هویت دیجیتالی
مدیریت ایمن هویت در اینترنت، نیازی مبرم به یک راه حل سریع دارد. حجم بالایی از دیتای شخصی ما روی سرورهای متمرکز ذخیره شده و توسط الگوریتم‌های ماشین لرنینگ، بدون اطلاع و کسب اجازه از ما، تحلیل می‌شوند. پشت این کار اهداف متعددی نظیر تبلیغات هوشمند به وسیله یادگیری علاقه‌های هر فرد وجود دارد.
تکنولوژی Blockchain به کاربران اجازه می‌دهد مالکیت داده متعلق به خود را در دست گرفته و با رضایت، بخش‌های دلخواه از آن را در اختیار سایر افراد یا شرکت‌ها در صورت نیاز قرار بدهد. این نوع جادوی رمزنگاری سبب می‌شود بدون به خطر افتادن حریم خصوصی، فعالیت روان‌تر و بهتری را در دنیای آنلاین تجربه کنید.
بلاکچین و اینترنت اشیا (IoT)
روز به روز دستگاه‌های فیزیکی دیجیتالی بیشتری به اینترنت متصل می‌شوند. انتظار داریم این تعداد تا سال ۲۰۲۵ به شدت افزایش پیدا کرده و تا سال ۲۰۳۰ به عددی باورنکردنی برسد. طرفداران بلاک چین عقیده دارند ارتباط و همکاری بین این دستگاه‌ها به طور قابل توجهی توسط فناوری نام برده تقویت خواهد شد.
بلاکچین برای حاکمیت و نظارت
شبکه‌های توزیع شده می‌توانند مقررات و قوانین خودشان را در فرم کدهای کامپیوتری تعریف و اجرا کنند. پس تعجب آور نیست که بلاک چین فرصتی به منظور از هم گسستن روندهای مختلف حاکمیت در سطح محلی، ملی و بین‌المللی کسب کند.
از طرفی Blockchain می‌تواند یکی از بزرگترین مشکلات کنونی محیط‌های توسعه منبع باز (اپن سورس) را حل کند؛ فقدان مکانیسمی قابل اطمینان برای توزیع بودجه نیازمند یافتن راهکاری سریع است. حاکمیت بلاک چینی حضور همه شرکت‌کنندگان در تصمیم‌گیری را تضمین کرده و یک نمای شفاف کلی از سیاست‌های در حال اجرا ارائه می‌کند.
بلاک چین برای امور خیریه
سازمان‌های خیریه اغلب با محدودیت‌هایی در نحوه پذیرش وجوه رو به رو هستند. یکی از نکات ناراحت‌کننده در این رابطه، دشوار بودن ردیابی دقیق مقصد نهایی بودجه اهدایی توسط سایر افراد است. این موضوع سبب می‌شود بسیاری از مردم به نیت و قصد واقعی سازمان‌های خیریه شک کرده و از همکاری با آنها خودداری کنند، چرا که خود را برای پیگیری چگونگی خرج شدن وجود اهدا شده به آنها، ناتوان می‌بینند.
به لطف بلاک چین و ارزهای دیجیتال مشکل تا حد زیادی برطرف خواهد شد. با تکیه بر ویژگی‌های ذاتی بلاکچین به سطح بالایی از شفافیت دست پیدا کرده و امکان مشارکت افرادی از سراسر دنیا (کاربرد حواله‌های بلاکچینی را به یاد بیاورید) فراهم می‌شود. کاهش هزینه‌های امور جاری به لطف Blockchain سبب می‌شود سرمایه بیشتری برای اختصاص به امور خیریه باقی بماند. به عنوان نمونه‌ای موفق از کاربرد بلاک چین در امور خیریه می‌توان به Blockchain Charity Foundation اشاره کرد.
بلاکچین برای کسب سود از بازارهای پرریسک
بدون شک، یکی از محبوب‌ترین کاربردهای این فناوری پیش‌بینی است. انتقال بدون اصطکاک بین صرافی‌ها، راهکارهای تجاری غیر حضانتی و یک اکوسیستم در حال رشد از محصولات اشتقاقی، بلاک چین را تبدیل به یک زمین بازی ایده‌آل برای همه دلالان می‌کند.
به خاطر یک سری ویژگی‌های ذاتی Blockchain، این فناوری ابزاری فوق‌العاده برای افراد در پی ریسک حضور در بازارهای نوظهور در حال شکوفایی است. حتی برخی تصور می‌کنند به محض بلوغ این فناوری و قوانین مربوط به آن، همه بازارهای پرریسک بر بستر بلاک چین سوار خواهند شد.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.